Kandaki CRP Yüksekliği Ne Demektir, Nasıl Düşürülür?

CRP Nedir?

CRP (C-reaktif protein), karaciğer tarafından iltihaplanmaya yanıt olarak üretilen bir maddedir. CRP’nin diğer isimleri, yüksek hassasiyetli C-reaktif protein (hs-CRP) ve ultra-duyarlı C-reaktif proteindir (us-CRP).

Kandaki yüksek CRP seviyesi iltihap belirtecidir. Enfeksiyondan kansere kadar çok çeşitli durumlar, seviyenin yükselmesine neden olabilir.

Kanda CRP yüksekliği ayrıca, kalp atardamarlarında iltihaplanma olduğunu gösterebilir ve bu da kalp krizi riskinin daha yüksek olduğu anlamına gelebilir. Bununla birlikte CRP testi, son derece spesifik olmayan bir testtir ve herhangi bir inflamatuar durumda kandaki CRP seviyeleri yükselebilir.

C-reaktif protein (CRP), vücutta karaciğer tarafından üretilir. Vücudunuzda herhangi bir iltihap olduğu zaman CRP seviyesi yükselir. LDL kolesterol sadece atardamarınızın duvarlarını kapatmaz, aynı zamanda onlara hasar verir. Bu, vücudun hasarı iyileştirmeye çalışması için “akut faz reaktanları” adı verilen proteinlerden oluşan bir “yanıt ekibi” göndermesine ve enflamasyona neden olur. CRP bu proteinlerden biridir.

CRP Yüksekliği Nedir?

Doktorların tümü, yüksek CRP seviyelerinin etkileri konusunda hemfikir değildir. Bazıları yüksek CRP seviyeleri ile kalp krizi veya felç geçirme ihtimalinin artması arasında bir korelasyon olduğuna inanmaktadır.

Hekimlerin Sağlık Çalışması; sağlıklı yetişkin erkekler içinde CRP yüksekliği olanların kalp krizi geçirme ihtimalinin, düşük CRP seviyelerine sahip olanlara göre üç kat daha fazla olduğunu bulmuştur. Bu çalışma, daha önce kalp hastalığı geçmişi olmayan erkekler arasında yapılmıştır. (1)

Cleveland Klinik’e göre Harvard Kadın Sağlığı Çalışması; kadınlarda yüksek CRP seviyelerinin, koroner durumlar ve inme problemlerinde yüksek kolesterolden daha fazla belirleyici olduğunu bulmuştur. (2)

Yüksek kolesterol daha sık belirtilen bir risk faktörüdür. Jackson Kalp Çalışması; hs-CRP’nin Afrika kökenli Amerikalılarda tip 2 diyabet gelişiminde rol oynayabileceğini bulmuştur. (3)

Doktorlar, bir kişinin kalp hastalığı veya felç riskini değerlendirmek için diğer testlerle birlikte hastadan CRP testi talep edebilir. CRP’nin, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ile ilişkili sağlık sonuçlarında belirleyici olarak kullanılabileceğini gösteren yeni bir araştırma da bulunmaktadır. (4)

Doktorlar ayrıca aşağıda yer alan enflamatuar otoimmün hastalıkları teşhis etmek için bir CRP kan testi isteyebilir:

• İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD)
• Romatizmal eklem iltihabı
• Deri veremi

Kan şekeri düşüklüğü ile ilgili neler biliyorsunuz? “Kan Şekeri Düşüklüğü (Hipoglisemi) Nedir, Tedavisi Nasıl Olur?” yazımızı okuyarak hipoglisemi hakkında bilgi alabilirsiniz.

CRP Yüksekliği Belirtileri

Yüksek CRP seviyelerinin semptomları, tamamen kendilerine sebep olan şartlara bağlıdır. Orta derecede enfeksiyon, yaralanma ya da kronik enflamasyona neden olan durumlara sahip olan birçok kişi benzer semptomlar yaşayabilir.

Bu belirtiler, şu şekildedir:

• Açıklanamayan bitkinlik hali
• Ağrı
• Kas sertliği, ağrısı ve zayıflığı
• Düşük vücut sıcaklığı
• Titreme
• Baş ağrısı
• Bulantı, iştahsızlık ve hazımsızlık
• Uyumakta zorluk veya uykusuzluk
• Açıklanamayan kilo kaybı

CRP düzeyi çok yüksek olan kişilerin, akut bakteriyel enfeksiyona sahip olması muhtemeldir.

Akut enfeksiyon belirtileri ise şunlardır:

• Yüksek vücut sıcaklığı
• Hızlı kalp atış hızı
• Kontrol edilemeyen terleme, titreme veya sarsılma
• Kontrol edilemeyen veya sürekli kusma, öğürme veya ishal
• Nefes almada zorluk
• Döküntü veya kurdeşen
• Kuru dudaklar, ağız ve cilt
• Şiddetli baş ağrısı, vücut ağrısı, sertlik veya ağrı
• Bilinç kaybı

CRP ve Kalp Hastalığı

Amerikan Kalp Birliği’nin 2013’teki uzman görüşü; tüm risk faktörleri göz önüne alındığında CRP seviyesi, litre başına 2 miligramdan (mg / L) daha yüksek veya ona eşit olan bireylerin, kalp hastalığı için muhtemel daha yoğun yönetime ve tedaviye ihtiyaç duyduğunu belirtmektedir. (5)

Yüksek CRP seviyelerinin, kalp krizi veya kalp ameliyatlarından sonra daha yakın takibe ya da daha yoğun bir tedaviye ihtiyaç duyanların tespitinde önemli bir rolü olabilir.

Hs-CRP testi, gelecek 10 yıl içinde %10-20 arasında kalp krizi geçirme olasılığı olan kişiler için çok faydalıdır. Ancak bu test, daha yüksek veya daha düşük risk taşıyan kişiler için faydalı değildir.

CRP seviyeniz değişiklik gösterebileceğinden dolayı, kalp hastalığı riskinizi belirlemek için iki defa (2 hafta arayla) test yaptırmalısınız. Ayrıca kalp hastalığı olmadan da ister istemez yüksek bir CRP ölçümü ile karşılaşabileceğinizi bilmek önemlidir. Bu nedenle, kalp-damar hastalığı riskinizin tam bir tablosunu görmek için LDL seviyelerinizi de kontrol ettirmeniz oldukça önemlidir.

CRP seviyeleri ayrıca, yalnızca kolesterol seviyelerinin yardımcı olamayabileceği kalp hastalığı riski olanları ortaya çıkarmak için de faydalı olabilir.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, bu koşulları kalp hastalığı için önemli risk faktörleri olarak göz önünde bulundurmaktadır:

• Diyabet
• Yüksek kan basıncı
• Yüksek kolesterol
• Sigara içmek
• Sağlıksız beslenme
• Sınırlı fiziksel aktivite
• Aşırı alkol tüketimi
• Aşırı kilolu olmak

Ailenin kalp hastalığı geçmişi, sizi yüksek kalp hastalığı riskine sokar. (6)

Kalp ve Damar Sağlığı İçin Kullanabileceğiniz En İyi 5 Takviye

CRP Testi Nasıl Yapılır?

Bu test için özel bir hazırlık gerekmemektedir. Test yaptıracağınız gün, normal beslenmenizi yapabilirsiniz.

Bir hemşire veya başka bir sağlık çalışanı, bu testi yapmak için genellikle dirseğinizin içindeki veya elinizin arkasındaki damardan kan alırlar.

İlk önce, damar üzerindeki cildi antiseptik ile temizlerler. Daha sonra, kollarınızın etrafına elastik bir bant sarılarak damarlarınızın hafifçe şişmesine neden olurlar. Pratisyen, daha sonra danara küçük bir iğne sokar ve kanınızı steril bir şişe içinde toplar.

Hemşire veya sağlık pratisyeni, kan numunenizi aldıktan sonra kolunuzun etrafındaki elastik bandı çıkarır ve delinmiş bölgeye gazlı bezle ya da pamukla baskı uygulamanızı ister. Gazlı bezi yerinde tutmak için bant veya bandaj kullanabilirler.

CRP Testinin Herhangi bir Riski Var mı?

Bu düşük riskli rutin bir testtir, ancak kan alımından sonra oluşma ihtimali olan hafif komplikasyonlar şu şekildedir:

• Aşırı kanama
• Baş dönmesi veya denge kaybı
• Delinen bölgede morluk veya enfeksiyon

CRP testi; bir kişinin kalp hastalığı riskini, özellikle de yüksek kolesterol düzeyleri ile birlikte değerlendirmede yardımcı olabilir. Bu testin faydaları, özellikle kalp hastalığı veya inme riski taşıyanlar ve son kalp işleminden kurtulanlar için potansiyel komplikasyonlardan daha ağır basmaktadır.

Test Sonuçları Ne Anlama Geliyor?

C-reaktif protein, kan litre (mg / L) başına miligram CRP cinsinden ölçülür. Genel olarak, düşük bir C-reaktif protein seviyesi yüksek bir seviyeden daha iyidir, çünkü vücutta daha az iltihaplanma olduğunu göstermektedir.

Cleveland Klinik’e göre; 1 mg / L’den düşük bir ölçüm, düşük kardiyovasküler hastalık riski altında olduğunuzu belirtmektedir. 1 ila 2,9 mg / L arasında bir ölçüm, orta riskte olduğunuzu gösterir. 3 mg / L’den büyük bir ölçüm, yüksek kardiyovasküler hastalık riski altında olduğunuz anlamına gelmektedir. 10 mg / L’nin üzerindeki bir ölçüm ise, vücudunuzdaki bu önemli ölçüdeki enflamasyonun nedenini belirlemek için daha ileri testlere ihtiyaç duyulduğunu gösterebilir.  (7)

Bu denli yüksek seviye ölçümü, şunların göstergesi olabilir:

• Kemik enfeksiyonu veya kemik iliği iltihabı
• Otoimmün artrit alevlenmesi
• Enflamatuar bağırsak hastalığı
• Tüberküloz
• Deri veremi, bağ dokusu hastalığı veya diğer otoimmün hastalıklar
• Kanser, özellikle lenfoma
• Zatürre veya diğer önemli enfeksiyon

Doğum kontrol hapı alanlarda CRP seviyelerinin yükselebileceğini unutmayın. Bununla birlikte bu kişilerde, diğer iltihap işaretlerinin gerçekleşmesi ister istemez anormal bir durum olmamaktadır.

Gebelikteki yükselmiş CRP değeri, yaşanılan komplikasyonlar için bir belirteç olabilir. Ancak CRP ve hamileliğin rolünü tam olarak anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Eğer hamileyseniz veya başka herhangi bir kronik enfeksiyon ya da iltihaplı hastalığınız varsa, bir CRP testinin kalp hastalığı riskinizi doğru bir şekilde değerlendirmesi pek mümkün değildir.

CRP testini yaptırmadan önce doktorunuzla test sonuçlarını çarpıtabilecek tıbbi durumlar hakkında konuşun. Bunun yerine gerçekleştirilebilecek başka kan testleri olduğundan, tamamen bir CRP testinden vazgeçmek isteyebilirsiniz.

Şunu unutmamalısınız ki bu test, kardiyovasküler hastalık riskinizin tam bir tablosunu sunmamaktadır. Hangi takip testlerinin sizin için en uygun olduğunu belirlerken doktorunuz yaşam tarzı risk faktörlerinizi, diğer tıbbi koşulları ve aile geçmişinizi göz önünde bulundurur.

Ayrıca doktorunuz, sizden aşağıda yer alan testlerden birini yaptırmanızı isteyebilir:

• Elektrokardiyogram (EKG)
• Ekokardiyografi
• Stres testi
• Koroner arterlerin BT taraması
• Kalp kateterizasyonu

Kandaki CRP Seviyeleri Nasıl Düşürülür?

CRP seviyelerinizi düşürmek, kardiyovasküler veya otoimmün hastalık riskinizi azaltmanın garantili bir yolu değildir.

Yüksek CRP seviyelerinin, doktorların biyobelirteç dediği şey olduğunu bilmek önemlidir. Biyobelirteç, bir kişinin sağlığını analiz ederken akılda tutulması gereken bir faktördür, ancak belirli bir tanı için tek başına bir gösterge değildir.

Araştırmalar; sağlıklı bir beslenme düzeninin, CRP seviyelerini düşürebileceğini göstermektedir. (8)

Özellikle Akdeniz diyetinin, tutarlı biçimde CRP seviyelerini düşürdüğü gösterilmiştir. Eğer kalp hastalığı riski altındaysanız sizin üzerinizde işe yarayan sağlıklı bir diyete devam etmek, ne olursa olsun yaşam tarzınızın bir parçası olmalıdır.

Kalp-damar hastalıkları riskiniz yüksekse ve test sonuçlarınız yüksek CRP seviyelerine sahip olduğunuzu gösteriyorsa doktorunuz, CRP düşürmek için statin veya diğer kolesterol düşürücü ilaçlar kullanmanızı önerebilir. Aynı zamanda aspirin perhizi de önerilebilir.

Bununla birlikte C vitaminin, yüksek kardiyovasküler hastalık riski taşıyan insanlarda CRP seviyelerini düşürmenin bir yolu olduğu keşfedilmiştir. (9)

Yapılan yeni çalışmalar; probiyotiklerin de yüksek CRP seviyelerini düşürmede olumlu bir etkisi olabileceğini göstermektedir. (10)

Doktorlar, vücuttaki CRP seviyelerini tespit etmek için CRP ve hs-CRP testlerini kullanır. CRP proteinin yüksek seviyeleri, altta yatan bir durumu veya yüksek kalp-damar hastalık riskini gösterebilir. CRP yüksekliği tedavisi, oluşan problemin nedenine göre değişiklik gösterecektir.

Kalp ve Damar Sağlığı İçin Kullanabileceğiniz En İyi 5 Takviye