Kan şekeri düşüklüğü yani hipoglisemi, kandaki şeker oranının normalin altında olmasına bağlı olarak gelişen bir hastalıktır. Şeker hastalığına sahip kişilerde hipoglisemi görülebilmektedir. Ancak kan şekeri düşüklüğünün birçok farklı sebebi olabilir. Bunlardan bazıları diyet, ilaç kullanımı ve egzersiz düzenidir. Gelin kan şekeri düşüklüğü, hipoglisemi nedir ve nasıl tedavi edilir sorularına birlikte bakalım.
Hipoglisemi Nedir?
Bir çeşit şeker hastalığı olan hipoglisemi, kan şekeri düzeyinin 50 mg/dl veya altına düşmesi durumudur. Hafif, orta ve ağır şiddette yaşanabilen bir durumdur. Kan şekeri seviyesinin düşüklüğüne bağlı olarak belirtileri de kuvvetlenebilmektedir. Hipoglisemi hipergliseminin tam tersidir. Hiperglisemi kan şekeri seviyesinin, yani kandaki glukoz miktarının normalden yüksek olması ile oluşur.
Hipoglisemi insülin ilaçları ya da oral antidiyabetik ilaçlar kullanan kişilerde sıklıkla karşılaşılabilir. İlaç kullanımının ardından kan şekeri aniden önemli miktarda azalabilir bu da diyabet hastalarında kan şekeri düşüklüğünün görülme sebebidir. Hipoglisemiye neden olan durum ve zamanlar dikkatle takip edilip bu nedenler ortadan kaldırıldığı takdirde hipoglisemi hastalığı da ortadan kalkacaktır. Ancak hipoglisemide kan şekerinin düşme hızı önemlidir. Bu durum tehlikeli olabilir.
Hipoglisemi Belirtileri Nelerdir?
Her hasta hipoglisemide başka belirtiler yaşayabilmektedir. Ancak erken belirtiler şu şekilde görülmektedir: (1)
- Dalgınlık, kafa karışıklığı
- Açlık
- Baş ağrısı
- Titreme
- Baş dönmesi
- Sinirlilik
- Nabız artışı
- Solukluk,
- Karıncalanma
- Terleme
- Halsizlik
- Anksiyete
Tedavi edilmediğinde daha ciddi belirtiler ile karşılaşılabilir. Bunlar:
- Zayıf koordinasyon
- Zayıf konsantrasyon
- Bilinç kaybı
- Bayılma
- Dilde karıncalanma
- Ağızda uyuşukluk
- Kâbus ve kötü rüya görme
Diyet ve Hipoglisemi
Eğer karbonhidrat tüketimine oranla çok daha fazla insülin alınırsa kan şekeri değeri düşebilir dolayısı ile hipoglisemi yaşanır.
Hipoglisemi beslenme ile şu durumlarda bağdaşabilir:
- Basit şeker oranı fazla öğün tüketmek
- Ara öğünleri kaçırmak ya da yetersiz ana öğün ile beslenmek
- Normalden daha geç öğün tüketmek
- Yemek yemeden alkol tüketmek
Eğer diyabet hastalığına sahipseniz öğün kaçırmamanız ve beslenmenize daha fazla önem göstermeniz gerekmektedir. Özellikle diyabet ilaçları kullanıyorsanız beslenme daha da büyük önem taşımaktadır.
Hipoglisemi Nasıl Tedavi Edilir?
Diyabet doğru beslenme düzeni, doğru ilaçlar ve düzenli egzersiz ile kontrol altında tutulabilmektedir. Hipoglisemi ise tedavi edilebilir. Önemli olan hangi durumlarda hipoglisemi yaşadığınızı saptayabilmeniz ve bu durumları doktorunuz ile paylaşarak tedavi yöntemi belirleyebilmenizdir.
Eğer diyabet hastasıysanız ve hipoglisemi yaşadığınızı düşünüyorsanız kan şekeri seviyelerinizi hemen kontrol etmelisiniz. Eğer şeker içeren öğünlerden hemen sonra kan şekeri düşüklüğü yaşıyorsanız beslenme şeklinizi değiştirmelisiniz. Şekerli yiyeceklerden uzak durmalı ve gün boyu sık sık küçük porsiyonlar ile beslenmelisiniz.
Yemek yemeden önce kan şekeri seviyeleriniz düşüyorsa yatmadan önce yüksek proteinli ya da kompleks karbonhidratlı atıştırmalıklar tüketin.
Eğer ilaç kullanımına bağlı kan seviyesi düşüklüğü yaşıyorsanız doktorunuz ilacın dozajını ya da zamanlamasını değiştirmek isteyebilir.
Kan şekeri seviyeleriniz düştüğünde aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz: (2)
- 3-4 adet glukoz tableti almak
- 4-6 parça şeker emmek
- Yarım bardak meyve suyu içmek
- 1 bardak yağlı süt içmek
- Yarım bardak meşrubat içmek
- 1 yemek kaşığı bal yemek (Dil altına bal konulduğunda daha hızlı etki edecektir.)
Bu yöntemlerden herhangi birini uyguladıktan 15 dakika sonra kan şekeri seviyelerinizi tekrar ölçün. Gerekiyorsa işlemi tekrar uygulayın. Kan şekeri seviyeleriniz normale döndüğünde hipoglisemi belirtileri ortadan kalkacaktır.
Hipoglisemi yaşayan kişilerin yanlarında daima glukoz hapı ya da birkaç adet şeker taşımaları gerekir. Herhangi bir belirti halinde kişinin zaman kaybetmeden hipoglisemiye müdahale edebilmesi için bu önemlidir.
Hipoglisemiyi Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Diyabet hastasıysanız hipoglisemi geçirebilirsiniz. Aşağıdaki yöntemler hipogliseminin engellenmesine yardımcı olabilir:
- Yemek düzeninize uyun.
- Her gün en az 3 ana öğün şeklinde beslenin ve aralara atıştırmalık ara öğünler ekleyin.
- Öğün aralarınız 4-5 saatten fazla olmamalıdır.
- Yemekten 30 dakika ya da 1 saat sonra egzersiz yapın. Kan şekeri seviyenizi egzersiz öncesi ve sonrası ölçün, verileri doktorunuz ile paylaşın.
- İnsülin ilacınızı almadan önce dozunu iyice kontrol edin.
- Alkol kullanıyorsanız aşırıya kaçmayın.
- Doktorunuzun belirttiği sıklıklarda kan şekeri seviyelerinizi kontrol edin.
- Diyabet hastası olduğunuzu belirten bir belge ve glukoz tabletleriniz daima yanınızda olsun.