A vitamini, vücudumuzun ihtiyaç duyduğu mikro besinlerden biridir. Doğal beslenme yolu ile yiyeceklerden aldığımız a vitamini göz korneası ve immün sistemi üzerinde olumlu etkileri ile bilinir ve güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Sizler için a vitamini nedir, a vitamini eksikliği nelere sebep olur ve a vitamini hangi yiyeceklerde bulunur sorularını yanıtlayacak bir rehber hazırladık.
A Vitamini Nedir?
Tıpkı diğer makro ve mikro besinler gibi a vitamini de vücutta bulunması gereken, yağda çözünebilen bir vitamin çeşididir. Bağışıklık sistemini destekler. Doğal olarak besinlerde bulunan a vitamini vücuda ek gıda olarak da alınabilir. Bağışıklık destekleyici takviyeler arasında a vitamini içeren kompleks ürünleri görebiliriz.
A vitamini yağda çözünebilen bir grup bileşenden oluşur. Bu bileşenler retinol, retinal ve retinil esterdir. Doğadaki yiyeceklerde 2 tip a vitamini vardır. Retinol ve retinil esterden oluşan a vitaminleri daha çok hayvansal kaynaklar, süt ürünleri, ciğer ve balıklarda bulunur. Karotenoid a vitaminleri ise daha çok bitkilerde, sebze, meyve ve yağlarda bulunur. (1) A vitamini vücutta depolanabilen bir vitamindir. Çoğu, karaciğerde retinil ester formunda depolanır.
Yumurta a vitamini açısından değerli yiyeceklerden biridir. Protein ihtiyacınızı da karşılayabilecek besleyici bir kahvaltı hazırlamak için “Hem Proteini Bol Hem de Lezzetli Bir Omlet Nasıl Yapılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
A Vitamini Ne İşe Yarar ve A Vitamini Eksikliği Nelere Sebep Olur?
Bu bölüm a vitamini yararları ve a vitamini eksikliği hakkında detaylı bilgiler içeren 2 başlığa ayrılmıştır.
1. A Vitamini Yararları
A vitamini hücre büyümesi, immün sisteminin güçlendirilmesi, bebeğin anne karnında gelişimi ve görüşün geliştirilmesi gibi birçok farklı konuda genel sağlık seviyelerinin iyileştirilmesine katkıda bulunur.
A vitamini en çok göz sağlığı üzerindeki faydaları ile bilinmektedir. A vitamini renkli ve düşük ışıklı ortamda görebilmek için önemlidir. Aynı zamanda bu vitamin korneanın, göz yüzeyinin ve göz kapaklarının içini kaplayan ince zarın korunmasına yardımcı olur. (2)
A vitamini faydaları arasında cilt yüzeyinin, bağırsakların, ciğerlerin, iç kulağın ve mesanenin korunması da bulunmaktadır. Bir tür beyaz kan hücresi olan ve vücudu enfeksiyonlardan koruyan T hücrelerinin büyümesini ve dağılımını destekleyerek bağışıklık fonksiyonunun normal bir şekilde çalışabilmesine katkıda bulunur. (3)
Beta-karoten başta olmak üzere a vitamini öncülleri antioksidan özellik gösterebilmektedir. Bu antioksidanlar serbest radikaller ile savaşarak vücuttaki hücrelerin zarar görmelerini engelleyebilirler. Oksidatif stres birçok kronik hastalık ile ilişkilendirilmektedir. Karotenoid oranı (a vitamini öncülleri) yüksek diyetlerde bu gibi hastalıkların riskleri daha az görülmüştür. (4)
Üreme ve bebek gelişimi konusunda da a vitamini önemli bir vitamin çeşididir. Plasenta sağlığı, fetal doku gelişimi ve fetal büyümede a vitamininin önemli bir rol oynadığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Bu sebeple hem anne ve bebek sağlığı için hem hamile kalmak isteyen kişiler için a vitamini önemli bir besindir. (5)
2. A Vitamini Eksikliği
Yukarıda bahsettiğimiz tüm bu özellikleri sebebi ile a vitamininin genel sağlığı destekleyici yapıda olduğunu söyleyebiliriz. A vitamini faydaları düşünüldüğü takdirde a vitamini eksikliği nelere sebep olur sorusu daha kolay yanıtlanabilmektedir.
A vitamini eksikliği vücutta birtakım olumsuz durumlara sebep olabilmektedir. Bunlar:
- Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre A vitamini eksikliği çocuklarda önlenebilir körlüğün önde gelen nedenlerinden biridir. (6)
- A vitamini eksikliği ayrıca kızamık ve ishal gibi enfeksiyona bağlı hastalıklardan ölme oranını da arttırmaktadır.
- A vitamini eksikliği hamile kadınlarda anemi ve ölüm riski oluşturabilir; büyüme ve gelişmeyi yavaşlatarak fetüsü olumsuz yönde etkileyebilir. (7)
- A vitamini eksikliğinin oluşturabildiği bu ciddi sağlık problemlerinin yanısıra hiperkeratoz ve akne gibi cilt sorunları yapabildiği de gözlemlenmiştir.
- A vitamini eksikliği daha çok erken doğan bebeklerde, gelişmekte olan ülkelerde hamile ya da emzirmekte olan kadınlarda görülmektedir.
A vitamini takviyelerini incelemek için burayı tıklayabilirsiniz.
A Vitamini Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Beslenme yolu ile a vitamini alabileceğiniz birçok kaynak bulunmaktadır. Aşağıda iki tür a vitamininin hangi kaynaklarda olduğunu sıralıyoruz:
1. Preformed (önceden oluşturulmuş) A Vitamini
- Yumurta sarısı
- Ciğer
- Tereyağı
- Morina ciğeri yağı
- Tavuk ciğeri
- Somon
- Cheddar peyniri
- Kral uskumru
- Alabalık
2. Beta-karoten benzeri A Karotenoidler
- Tatlı patates
- Balkabağı
- Havuç
- Lahana
- Ispanak
- Karahindiba yeşillikleri
- Süs lahanası
- Pazı
- Kırmızı biber
- Kara lahana
- Maydanoz
Eğer beslenme yolu ile yeterince a vitamini alamadığınızı ya da a vitamini eksikliği yaşadığınızı düşünüyorsanız; günlük tavsiye edilen miktarda a vitamini alımı için ek gıda kullanmak istiyorsanız her zaman olduğu gibi ilk önce doktorunuza danışmanızı öneriyoruz. A vitamini günlük tavsiye edilen miktardan fazla alındığı takdirde birtakım sağlık sorununa yol açabilmektedir. Bu sebeple mutlaka a vitamini takviyesi kullanmadan önce doktorunuza danışın.
[yasr_overall_rating]