Sırt ağrısı nedir? Nedenleri nelerdir? Egzersiz yaparak geçirmek mümkün müdür? Tüm bunları merak ediyorsanız, sizin için detaylı bir şekilde açıkladık!
Sırt ağrısı, kişiyi işe gitmemeye ve tıbbi tedavi aramaya yönlendiren yaygın bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, rahatsız edici ve güçten düşürücü olabilir. Sırt ağrısı sakatlanma, yoğun aktivite ve bazı tıbbi durumlardan kaynaklanabilir.
Sırt ağrısı, farklı nedenlerden dolayı her yaştan insanı etkileyebilir. İnsanlar yaşlandıkça, önceki meşguliyetleri ve dejeneratif disk hastalığı gibi faktörler nedeniyle bel ağrısı problemi yaşayabilirler (1).
Bel ağrısı; kemik lomber omurgası, omurlar arasındaki diskler, omurganın etrafındaki bağ doku ve diskler, omurilik ve sinirler, bel kasları, karın ve pelvik iç organları ve bel bölgesi etrafındaki cilt ile bağlantılı olabilir.
Sırtın üstündeki ağrı ise; aort hastalıkları, göğüsteki tümörler ve omurga iltihabı nedeniyle olabilir.
Sırt Ağrısının Nedenleri
İnsan sırtı, vücudu desteklemek ve hareket etmemizi sağlamak için birlikte çalışan kaslardan, bağlardan, tendonlardan, disklerden ve kemiklerden oluşan karmaşık bir yapıdan oluşur.
Omurga segmentleri, disk adı verilen kıkırdak benzeri pedlerle kaplıdır. Bu bileşenlerin herhangi birinde oluşan problemler sırt ağrısına yol açabilir. Bununla birlikte bazı sırt ağrısı vakalarının nedeni belli değildir.
Hasar; diğerlerinin yanı sıra zorlanma, tıbbi durumlar ve zayıf postürden kaynaklanabilir.
1. Zorlanma
Sırt ağrısı genellikle zorlanma, gerginlik veya sakatlanmalardan kaynaklanır. Sırt ağrısının yaygın nedenleri şunlardır (2):
- Zorlanmış kaslar veya bağlar,
- Kas spazmı,
- Kas gerginliği,
- Hasarlı diskler,
- Sakatlanma, kırık veya düşme gibi sebepler sıralanabilir.
Zorlanmalara veya spazmlara yol açabilecek aktiviteler şunlardır:
- Bir şeyi yanlış formda kaldırmak,
- Çok ağır olan bir şeyi kaldırmak,
- Ani ve ters bir hareket yapmak buna sebep olabilir.
2. Yapısal Problemler
Bazı yapısal problemler de sırt ağrısına yol açabilir.
- Yırtılmış diskler: Omurgadaki her omur disklerle kaplıdır. Eğer disklerden biri yırtılırsa bu, sinir üzerinde daha fazla baskı olacak ve bu da sırt ağrısına neden olacaktır.
- Şişmiş diskler: Yırtık disklerle aynı şekilde şişmiş bir disk de sinir üzerinde daha fazla baskıya neden olabilir.
- Siyatik: Sinir üzerinde baskı yapan şişkin veya fıtıklaşmış bir diskin neden olduğu keskin bir ağrı, kalça boyunca ilerler ve bacağın arkasına doğru iner.
- Artrit: Osteoartrit; kalça, bel ve diğer bölgelerde yer alan eklemler üzerinde çeşitli sorunlara yol açabilir. Bazı durumlarda ise, omuriliğin etrafındaki boşluk daralır. Bu spinal stenoz olarak bilinir.
- Omurganın anormal eğriliği: Eğer omurga alışılmadık bir şekilde kıvrılırsa, sırt ağrısı oluşabilir. Bu duruma örnek olarak, omurganın yana eğri olduğu “skolyoz” problemini gösterebiliriz.
- Osteoporoz: Omurga omurları dahil olmak üzere kemikler, kırılgan ve gözenekli hale gelir ve bu da kompresyon kırılmalarını daha muhtemel hale getirir.
- Böbrek sorunları: Böbrek taşları veya böbrek enfeksiyonu sırt ağrısına neden olabilir.
3. Hareket ve Postür
Bel ağrısı ayrıca, bazı günlük aktivitelerden ya da zayıf postürden kaynaklanabilir. Bunlara örnek olarak şunlar gösterilebilir:
- Öksürme veya hapşırma,
- Kas gerginliği,
- Aşırı esneme,
- Yanlış veya uzun süreli bükülmeler,
- Bir şeyi itmek, çekmek, kaldırmak veya taşımak,
- Uzun süre ayakta durmak veya oturmak,
- Araba veya bilgisayar kullanırken boynu öne doğru zorlamak,
- Kamburlaşmadan olsa bile, ara vermeden yapılan sürüşler,
- Vücudu desteklemeyen ve omurgayı düz tutmayan bir yatak üzerinde uyumak gibi sebeplerden kaynaklanabilir.
4. Diğer Nedenler
Bazı tıbbi durumlar sırt ağrısına neden olabilir.
- Kauda ekina sendromu: Kauda ekina, omuriliğin alt ucundan ortaya çıkan bir omurilik sinir kökleri demetidir. Belirtileri arasında; alt sırt ile poponun üst kısmında can sıkan bir ağrının yanı sıra popo, cinsel organ ve uylukta uyuşukluk da görülebilmektedir. Bazen bu hastalığın belirtisi, bağırsak ve mesane fonksiyon rahatsızlıkları olabilir.
- Omurga kanseri: Omurgadaki tümör bir sinire baskı yaparak sırt ağrısına neden olabilir.
- Omurga enfeksiyonu: Sırttaki ateş, hassasiyet ve ısınma, omurga enfeksiyonu nedeniyle olabilir.
- Diğer enfeksiyonlar: Pelvik inflamatuar hastalık, mesane veya böbrek enfeksiyonları da sırt ağrısına yol açabilir.
- Uyku bozuklukları: Uyku bozukluğu olan kişilerin, diğerlerine kıyasla sırt ağrıları yaşama olasılığı daha yüksektir.
- Zona hastalığı: Sinirleri etkileyebilecek bir enfeksiyon olan bu hastalık, sırt ağrısına yol açabilir. Bu, hangi sinirlerin etkilendiğine bağlıdır.
Risk Faktörleri
Aşağıdaki faktörler bel ağrısı yaşama riskinizin artmasına neden olabilir (3):
- Mesleki faaliyetler,
- Gebelik,
- Hareketsiz yaşam tarzı,
- Zayıf fiziksel özellikler,
- Yaşlılık,
- Obezite ve aşırı kilo,
- Sigara içmek,
- Yorucu fiziksel egzersiz veya iş (özellikle yanlış yapılırsa),
- Genetik faktörler,
- Artrit ve kanser gibi tıbbi durumlar şeklinde nedenler listelenebilir.
Bel ağrısı; kadınlarda, muhtemelen hormonal faktörlerden dolayı erkeklerden daha yaygın olma eğilimindedir (4).
Stres, anksiyete ve ruhsal bozukluklar da sırt ağrısıyla ilişkilendirilmiştir (5).
Sırt Ağrısı Belirtileri
Sırt ağrısının ana belirtisi, sırtın herhangi bir yerinde oluşan (bazen de kalçalara ve bacaklara kadar inen) acı veya ağrıdır.
Bazı sırt sorunları, etkilenen sinirlere bağlı olarak vücudun diğer bölgelerinde ağrıya neden olabilir.
Oluşan ağrı genellikle tedavi olmadan geçer ancak bu sıkıntı, aşağıdakilerden herhangi biriyle birlikte meydana gelirse bireyler doktorlarına gözükmelidir:
- Kilo kaybı,
- Ateş,
- Sırtta iltihaplanma veya şişlik,
- Uzanmanın veya dinlenmenin yardımcı olmadığı kalıcı sırt ağrısı,
- Bacaklara doğru inen ağrı,
- Dizlerin altına ulaşan ağrı,
- Son zamanlarda oluşan sakatlanma, darbe veya sırt travması,
- İdrarını tutamamak,
- İdrar yapma zorluğu,
- Dışkı tutamama veya bağırsak hareketleri üzerinde kontrol kaybı,
- Üreme organlarında uyuşma,
- Anüs çevresindeki uyuşukluk,
- Kalça etrafında uyuşukluk dikkate alınması gereken sorunlardır.
Sırt Ağrısı İçin Egzersizler
Sırt ağrısı egzersizleri yaparken ağrıyı yok etmek veya hafifletmek için esneme hareketleri uygulanmalıdır.
Esneme Hareketi 1: Extension
Ayaklarınızı arkanıza tamamen uzatmış şekilde yere yüzüstü yatın. Üst vücudunuzu kollarınızla desteklerken başınızı kaldırın ve sırtınızı kemerleştirin. Dirseklerinizi düz bir şekilde kilitlemek ve ellerinizi yanınızda tutmak gerginliği vurgulayacaktır.
Esneme Hareketi 2: Rotation Stretch
Yere rahat bir şekilde oturun ve omuzlarınızı bir yöne çevirip bu pozisyonda tutarak belinizi döndüren kasları esnetin. Egzersiz topu üzerinde oturmak, bu esneme hareketini rahatça yapmanıza yardımcı olabilir.
Esneme Hareketi 3: Sideways Bending
Bükülme (eğilme-kıvrılma) içeren bir esneme hareketi, ayrıca oturma pozisyonunda da gerçekleştirilebilir. Ellerinizi sıkıca kenetleyin ve başınızın üstüne doğru uzatın. Kollarınızı uzatarak, üst gövdenizi bir tarafa doğru bükün ve gergin şekilde tutun. Hareketi ters yöne doğru tekrarlayın. “Rotation stretch” hareketinde olduğu gibi bu hareket de bir egzersiz topuyla yapılabilir.
Esneme Hareketi 4: Hamstring Stretch
Hamstring stretch, herhangi bir sırt esnetme rutinine dahil edilmesi gereken oldukça önemli bir harekettir. Doğru duruş, sadece sırtınızın esnekliğine değil aynı zamanda ekstremitelerinizi sırtınıza bağlayan kaslara da bağlıdır.
Hamstring stretch hareketi, birçok şekilde yapılabilir. En basit yöntemi, yere oturduktan sonra bir bacağınızı uzattığınız ve diğer bacağınıza doğru içe katladığınız yöntemdir. Belirtilen pozisyonu aldıktan sonra da uzattığınız bacağınızın ayak parmaklarına dokunmak için aşağı doğru eğilin.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Herhangi bir uyuşukluk veya karıncalanma yaşarsanız ya da sırt ağrınız varsa tıbbi yardım almalısınız.
Aşağıdaki durumları içeren bir sırt ağrısı ile karşılaştığınızda derhal doktora görünmelisiniz:
- Dinlenmeyle geçmeyen ağrı,
- Sakatlanma veya düşmeden sonra oluşan ağrı,
- Ağrıya ek bacaklarda uyuşma,
- Ağrıya ek zayıflık,
- Ağrıya ek ateş,
- Ağrıya ek açıklanamayan kilo kaybı doktora danışmanızı gerektirir.
Sırt Ağrısı Teşhisi
Bir doktor genellikle semptomları sorduktan ve fiziksel muayene yaptıktan sonra bel ağrısını teşhis edebilir.
Aşağıdaki durumlarda bir görüntüleme taraması ve diğer testler gerekli olabilir:
- Sırt ağrısı, sakatlanma sonucu ortaya çıkıyorsa,
- Tedavi gerektiren altta yatan neden olabilme ihtimali durumunda,
- Ağrı uzun bir süredir devam ediyorsa gerekli gözlemler yapılmalıdır.
Bir X-ışını, MRI veya BT taraması arkadaki yumuşak dokuların durumu hakkında bilgi verebilir.
- X-ışınları, kemiklerin hizalanmasını gösterebilir ve artrit veya kırık kemik işaretlerini tespit edebilir. Ancak kaslarda, omurilikte, sinirlerde veya disklerdeki hasarı göstermeyebilir.
- MR veya BT taramaları; fıtıklaşmış diskleri veya doku, tendonlar, sinirler, bağlar, kan damarları, kaslar ve kemiklerle ilgili problemleri ortaya çıkarabilir.
- Kemik taramaları, osteoporozun neden olduğu kemik tümörlerini veya kompresyon kırıklarını tespit edebilir. Bir damar içine radyoaktif madde veya izleyici enjekte edilir. İzleyici kemiklerde toplanır ve doktorun özel bir kamera yardımıyla kemik sorunlarını tespit etmesine yardımcı olur.
- Elektromiyografi veya EMG, sinirlerin kaslara tepki olarak ürettiği elektriksel darbeleri ölçer. Bu, fıtıklaşmış bir disk veya omurilik darlığı ile oluşabilecek sinir kompresyonunu doğrulayabilir.
Eğer enfeksiyondan şüpheleniliyorsa doktor ayrıca, sizden bir kan testi yaptırmanızı isteyebilir.
Diğer Teşhis Türleri
- Bir kayropraktör, dokunma veya elle muayene ve görsel bir inceleme ile teşhis koyacaktır. Kayropaktik, spinal eklemleri ayarlamak için güçlü bir odaklanma ile doğrudan yapılan bir yaklaşım olarak bilinir. Bir kayropraktör ayrıca görüntüleme taramalarının sonuçlarını ve herhangi bir kan ve idrar testini görmek isteyebilir.
- Bir osteopatist ise, elle muayene ve görsel kontrol ile problemi teşhis eder. Osteopati; mobilizasyon, basınç veya dolaylı teknikler ve eklem ile kasların manipülasyonu olarak bilinen yavaş ve ritmik germeyi kapsamaktadır.
- Bir fizyoterapist, eklemlerdeki ve vücudun yumuşak dokularındaki problemleri teşhis etmeye odaklanır.