Kolajen vücudunuzda en bol bulunan proteindir. Tendonlar, bağlar, cilt ve kaslar da dahil olmak üzere vücudun hemen her kısmında bulunan kolajen bağ dokularının ana bileşenidir. Yunancada ‘tutkal’ anlamına gelen ‘kólla’ kelimesinden türetilmiş kolajen kelimesi, anlamının tam olarak hakkını verir. Zira vücudu bir arada tutan bir tutkal görevi görmektedir (1).
Kolajenin, kas yapılandırmak, cilde esneklik ve dayanıklılık kazandırmak, kemiklerinizi güçlendirmek, eklem, tendon ve organları bir arada tutmak gibi saymakla bitmeyen birçok önemli işlevi vardır (2,3). Kolajenin vücuda faydaları, haliyle, son yıllarda kolajen takviyelerinin oldukça popüler hale gelmesi için yeterli sebepleri oluşturuyorlar.
Kolajen Takviyesi Nedir?
Çoğu kolajen takviyesi hidrolize edilir, bu da kolajenin parçalandığı ve emiliminin kolaylaştırıldığı anlamına gelir. Bir başka değişle, vücuttaki emilimi kolaylaştırmak adına takviyelerdeki kolajen peptidlere ayrılır. Kolajen peptit takviyeler kapsül, tablet ve toz formda olabilir.
Çoğu kollajen takviyesi hidroliz sürecinden geçer. Bu, üreticinin takviyelerdeki kolajen peptidlere ayırdığı ve vücudun emilmesini ve kullanımını kolaylaştırdığı anlamına gelir.
Kolajen İçeren Besinler Nelerdir öğrenmek için tıklayın!
Eklem ağrısını hafifletmekten cilt sağlığını iyileştirmeye kadar vücudunuza birçok faydası olan kolajeni takviye olarak günlük diyetinize ekleyip işi şansa bırakmamak da mümkün. Hala ikna olmayanlar için kolajen takviyesi almanın 6 bilimsel yararını paylaşıyoruz:
1. Cilt İçin Kolajen Olmazsa Olmaz
Kolajen cildinizin en önemli bir bileşenlerindendir. Cildin güçlendirilmesinde önemli rol oynayan kolajen cildinizin elastikiyeti ve nemlenmesine fayda sağlar. Yaşlandıkça, vücudunuz daha az kolajen üretir. Kuru cilde ve kırışıklıkların oluşumuna neden olan şey vücuttaki kolajen eksikliğidir (4). Pek çok çalışma, cilde kolajen takviyesi ile kırışıklıkları ve kuruluğu azaltarak cildinizin yaşlanmasını yavaşlatabilmenin mümkün olduğunu göstermekte (5,6,7). Örneğin bir çalışmada, 8 hafta boyunca 2,5 – 5 gram kolajen takviyesi alan kadınların, takviye almayanlara kıyasla daha az cilt kuruluğu yaşadığı ve cilt elastikiyetinde önemli bir artış yaşandığı gözlemlenmiş (8).
Ek olarak kolajen takviyeleri almak, elastin ve fibrillin dahil olmak üzere cildinizi yapılandırmaya yardımcı olan diğer proteinlerin üretimini teşvik edebilir; akne ve diğer cilt problemlerini önlemeye yardımcı olabilir, ancak bunlar henüz bilimsel kanıtlarla desteklenmemektedir.
2. Eklem Ağrıları ve Romatizmayı Hafifletmeye Yardımcı Olur
Kolajen, eklemlerinizi koruyan kıkırdağınızın bütünlüğünü korumaya yardımcı olur. Yaşlandıkça vücudunuzdaki kolajen miktarı azalır ve diz kireçlenmesi, romatizma osteoartrit gibi dejeneratif eklem bozukluklarını yaşama riskiniz artar (9). Bazı çalışmalar, kolajen takviyeleri almanın osteoartrit semptomlarını iyileştirmeye ve genel olarak eklem ağrıları azaltmada yardımcı olabileceğini göstermiştir (2, 9).
Başka bir çalışmada, 24 hafta boyunca günde 10 gram kolajen tüketen 73 sporcu, istirahat ettikleri süre boyunca, almayan diğer gruba kıyasla daha az eklem ağrısı yaşadıkları belirtilmiştir (10).
Araştırmacıların, ek kolajenin kıkırdakta birikebileceğini ve dokularınızı kolajen yapmak için uyarabileceğini düşündükleri teorileri var. Buna göre, kolajen takviyesi ile daha düşük iltihaplanma, eklemlerin daha iyi desteklenmesi ve ağrının azalması mümkün (11).
3. Kemik Kaybını Önler
Kemikleriniz çoğunlukla kolajenden oluşur. kolajenonları yapılandırır ve güçlü tutmaya yardımcı olur (12). Vücudunuzdaki kolajen miktarı zamanla azalma gösterirse kemik kütlesi de bozulur. Bu, düşük kemik yoğunluğu ile bağdaştırılan bir durumdur ve kemik kırığı riski ile bağlantılı olan osteoporoz gibi koşullara yol açabilir (13).
Kolajenin kemiklere faydası pek çok çalışma ile de gösterilmiştir; kolajen takviyeleri almanın, vücutta osteoporoza yol açan kemik yıkımını önlemeye yardımcı olan bazı etkileri olabileceğini gösteriyor. Bir çalışmada, tamamı kadınlardan oluşan iki gruptan ilki 12 ay boyunca 5 gram kolajen ile birleştirilmiş kalsiyum takviyesi alırken; diğer bir grup, günlük olarak bir kolajen içermeyen kalsiyum takviyesi alıyor. Çalışmanın sonunda, kalsiyum ve kolajen takviyesi alan kadınların, kemik yıkımını destekleyen proteinlerin sadece kalsiyum alanlardan önemli ölçüde daha düşük protein seviyelerine sahip olduğu gözleniyor (14).
Bu sonuçlar umut verici, ancak kolajen takviyelerinin kemik sağlığındaki rolü kesinleşmede önce muhakkak daha fazla araştırılması gerekir. Yine de kemiğin yapı taşı olan kolajen takviyesi kemikler için faydalı olabilir.
4. Kolajen Takviyeleri Kas Kütlesini Artırabilir
Kas dokusunun %1 ila 10’u kollajenden oluşur. Bu protein, kaslarınızın güçlü ve düzgün çalışmasını sağlamak için oldukça gereklidir (15). Çalışmalar, kolajen takviyelerinin, zamanla ortaya çıkan sarkopeni hastalarında (kas kütlesi kaybı) kas kütlesini artırmaya yardımcı olduğunu göstermektedir. Bir çalışmada, 27 zayıf erkek 12 hafta boyunca günlük bir egzersiz programına katılırken 15 gram kolajen takviyesi alır. Egzersiz yapan ancak kolajen almayan erkeklerle karşılaştırıldığında, daha fazla kas kütlesi ve gücü kazanmışlardır (16).
Araştırmacılar, kolajen içeren takviyeler almanın, kreatin gibi kas proteinlerinin sentezini teşvik edebileceğini ve egzersiz sonrası kas büyümesini uyarabileceğini öne sürüyorlar.
5. Kalp Sağlığını İyileştirir
Kolajen takviyeleri almanın kalp problemleri riskini azaltmaya yardımcı olabileceği gibi sayısız teorileri mevcut (1). Kolajen, kalbinizden vücudunuzun geri kalanına kan taşıyan arterlerinize yapı sağlar. Yeterli kolajen olmadan, arterler zayıf ve kırılgan hale gelebilir. Bu durum daatardamarların daralmasıyla alakalı bir hastalıklara yol açabilir. Bir çalışmada, 31 sağlıklı yetişkin 6 ay boyunca günde 16 gram kolajen alıyor ve takviye almaya başlamadan önceki arter sertliği ölçümlerinde önemli bir azalma gözlemleniyor. Ayrıca, HDL “iyi” kolesterol düzeylerinde ortalama % 6 oranında artış görülüyor (22). Yine de, kolajenin kalp sağlığına olan faydaları ile ilgili daha pek çok araştırmaya ihtiyaç var.
6. Kolajenin Diğer Yararları
Kolajen ne işe yarar sorusuna verilebilecek onlarca cevap mevcut. Yukarıdaki iddialı yararlarının dışında kolajen faydaları arasında sayabileceğimiz birkaç madde daha mevcut:
Saç ve Tırnaklar
Kolajen almak, kırılganlığı önleyerek tırnaklarınızın gücünü artırır. Ek olarak, saçlarınızı ve tırnaklarınızın uzamasına yardımcı olur.
Bağırsak Sağlığı
Bu iddiayı destekleyecek bilimsel bir kanıt olmamasına rağmen, bazı araştırmacılar bağırsak geçirgenliğini veya sızdıran bağırsak sendromunu tedavi etmek için kolajen takviyelerinin kullanımının işe yaradığını düşünmekteler.
Beyin Sağlığı
Kolajen takviyelerinin beyin sağlığındaki rolünü inceleyen bir çalışma henüz bulunmuyor. Bununla birlikte, collajen takviyesi kullananlar arasında ruh hallerinin iyileştiğini ve endişe belirtilerinde azalmalar olduğunu iddia edenler mevcut.
Kilo Kaybı
Kolajen takviyelerinin kilo kaybına ve metabolizmayı hızlandırdığına dair iddialar da söz konusun. Bu iddiaları destekleyecek herhangi bir çalışma henüz yapılmış değil. Bu potansiyel etkiler umut verici olsa da, resmi sonuçlara varılmadan önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.