Karbonhidrat, birçok şeyin suçlusu olarak gördüğümüz ve korktuğumuz bir enerji kaynağı. Ancak sanılanın aksine, karbonhidrat bir düşman değil. Doğru şekilde tükettiğinizde, faydası da oldukça fazla!
Hiç bilmediğiniz karbonhidrat gerçeklerine gelin birlikte bakalım:
- Özet geçmek gerekirse, mürekkep yalamışların CO2H dedikleri karbonhidrat karbon, oksijen ve hidrojen moleküllerden oluşan bir makro besindir. Karbonhidrat vücudun enerji ihtiyacı olarak kullanılan bir kaynak olup gramı başına dört kalori içerir. (Yağda gram başına dokuz kalori vardır.)
- Karbonhidrat yapısı basit veya karmaşık olabilir. Basit karbonhidratlar (şeker, kola vb.) hızlı sindirilip çabucak enerji verirler. Karmaşık karbonhidratlar ise (yeşillik, tam tahıl, nişastalı sebze vb.) daha yavaş sindirilip basit karbonhidratın verdiği ani enerji yükselmesi yerine daha yavaş bir hızda enerji sağlarlar.
- Etkileri basittir! Karbonhidrat tüketmek sizi şişmanlatmaz. Çok fazla kalori tüketmek şişmanlatır.
- Gaza dikkat! Vücudun hazmedemediği ama vücut atıklarının bağırsak yolundan geçmesini destekleyen bir karbonhidrat türü olan lif, midede gaz yapar. İçinizi temizlediğinden life “doğanın süpürgesi” dendiği de doğrudur.
- Batı yanılıyorsa? Yüksek karbonhidratlı az yağlı bir beslenme düzeni tutan 80 bin Japon ile yapılan bir araştırmaya göre, ülkenin tavsiye edilen beslenme standartlarına göre beslenenlerin, kalp-damar rahatsızlıkları ve inme gibi birçok hastalıktan ölme risklerinin %15 daha az olduğu gözlemlendi. Japonya, en uzun yaşayan insanlar sıralamasında ikinci (83 yıl) olup obezlik oranı yalnızca %3,5’tur.
- Sizi mutlu eder! Archives of Internal Medicine’de çıkan 1 yıllık bir çalışmaya göre, karbonhidratı az bir beslenmesi olanların (günde 20-40 gram arası), yağı az karbonhidratı çok olan bir beslenme düzeni tutturanlara nispeten daha çok depresyon, endişe ve öfke yaşadıkları bulundu.
- Her şeyin bedeli var! Bir tür sentetik karbonhidrat olan şeker alkolü, diyabet dostu olup “şekersizdir” ya da “ilave şeker yoktur” yazan gıdalarda bulunur ve içerisinde sıfır şeker ve alkol vardır. Tatlı olup şekerden yarı yarıya ya da üçte bir oranında daha az kalori içerir. En çok bilinen şeker alkolü çeşitleri sorbitol, izomalt ile ksilitoldür ve öksürük pastillerinde, dondurmada ve çiklette bulunur. Ksilitolün mide ağrısına, şişkinliğe, gaza ve ishale sebep olduğu bilinir.
- Düşük testosteron? Clinical Endocrinology’de yayımlanan bir çalışmada, ağız yoluyla glikoz zerk edilen farklı yaşlardaki erkeklerde önemli oranda testosteron azalımı yaşandığı görüldü.
- Mikrop düşmanı? Journal of Applied Physiology’de çıkan bir çalışmaya göre, sert bir antrenman sonrasında karbonhidrat almanın soğuk algınlığını savabileceği bulundu. Günde 50 g kadar karbonhidrat almanın bağışıklık sistemine iyi gelebileceği de düşünülüyor.
- Karbonhidrat mı yağ mı az olsun? Hangi beslenme düzeninin daha iyi olduğuna dair yıllardır süren tartışmalardan sonra ABD Ulusal Sağlık Kurumu son kararını verdi. USK 2015 yılında 19 obez yetişkine her iki diyeti de iki hafta boyunca uygulattı. Metabolizma odalarında sınanıp analiz edildikten sonra, ortalama katılımcının az yağlı düzende 463 gram verirken az karbonhidratlı düzende 245 gram verdikleri bulundu.