Antik çağlardan bu yana zamana meydan okuyarak gelişip yenilenen yoga; bazı türleri modernleştirilip yeniden tanımlanarak çağa ayak uydurmayı başaran, günümüzün en popüler disiplinlerinden biri… Hindistan sınırlarından çıkıp tüm dünyaya yayıldığından beri ruhsal ve fiziksel olarak rahatlamak isteyen pek çok kişinin rehberi olduğu gibi bir felsefenin de öncüsü olan yoga, doğal olarak oldukça derin bir çeşitliliğe sahip. Bunlardan en çok bilinen ve merak edilenlerden ikisini sizin için bu yazımızda mercek altına alıyoruz: hatha yoga ve vinyasa yoga.
Tüm yoga çeşitleri gibi birbirlerine çok benzer özelliklere sahip olsalar da bazı yönleriyle birbirlerinden ayrılan hatha yoga ile vinyasa yogayı bu yazımızda karşılaştırarak daha iyi anlamanızı sağlamaya çalıştık.
Hatha Yoga Nedir?
Yogayla tanışıp derinliklerine doğru ufak bir yolculuğa çıkmak isteyenlerin karşısına çıkan ilk terimlerden biri hatha yoga olacaktır. Sankritçe kelime anlamı “güç” olan hatha, 11. yüzyıldan günümüze kadar ulaşmış en eski yoga türlerinden biridir. Tipik olarak nefes kontrolü ve fiziksel duruşlar (asanalar) çerçevesinde yapılan, hem bedensel hem ruhsal olarak rahatlamayı ve farkındalık kazanmayı sağlayan uygulamalar için bir çatı terim olarak kullanılır.
Hatha yoga, geleneksel ve modern olarak ikiye ayrılır. Geleneksel ya da klasik hatha, 13 ila 15. yüzyıllar arasında eski metinlerden derlenerek şekillendirilip batıya taşınan bir versiyondur. Bu çağlarda hatha yogiler, omurgayı kıvrılmış bir yılan olarak hayal edip onu uyandırmayı ya da ayağa kaldırmayı hedeflemişlerdir. Bu metaforik düşünceden hareketle klasik hatha yoganın amacı bilinçle bağlantılı olarak zihin ile fiziksel enerji arasında bir “denge kurmak” olmuştur. Modern yogada ise ağırlık fiziksel hareketlere yani asanalara kaymıştır. Klasik versiyonun ruhsal felsefesinden biraz uzaklaşıldığı modern hatha’da yoga pozları ile nefes alma teknikleri biraz daha fazla gelişmiştir.
Hatha yoga akışı temel olarak şu uygulamaları içerir:
- Asanalar – yoga duruşları (herhangi bir ‘yoga’ tarzında uygulanır)
- Pranayama – nefes alma teknikleri
- Mantra – ilahi söylemek veya okumak
- Mudra – el hareketleri
- Shatkriyas ve shatkarmas – temizleme teknikleri
Vinyasa Yoga Nedir?
Diğer türlere kıyasla nefes egzersizlerinin ön plana çıktığı vinyasa yoga, dinamik uygulamalardan oluşan ve geniş bir hareket özgürlüğü sunan yoga türlerinden biridir. Bundan yaklaşık 5000 yıl önce yazıldığı varsayılan bir metinden uyarlanan vinyasa, 18. yy’da deneysel yaklaşımlarla ele alınarak nefes kontrolü ile yapılan dinamik duruşlar haline getirildi. Daha sonra tarih boyunca farklı yogiler tarafından farklı şekillerde kullanıldı. Yoga akışında çoğunlukla geçiş hareketleri ya da iki farklı yoga türünün bağlantılı hareketleri şeklinde uygulanan vinyasa yoga, günümüzde giderek aerobik egzersizler içinde daha fazla yer bulmaya başladı.
Vücuttaki çakraları aşamalı olarak açmak için tasarlanan bir dizi duruştan oluşan vinyasa akışı, belli bir sırayla uygulanmasa da diğer yoga türlerine benzer şekilde ilerler. Akış sırasında tüm aşamalar, çoğu zaman eğitmenin belirlediği hız, stil ve yoğunluğa göre uygulanır. Esneklik ve hareketlilik temelinde uygulanan vinyasa akışında diğer türlere kıyasla kalp hızında ve nefes almada daha fazla artış olur. Hızlı temposu nedeniyle fiziksel olarak biraz zorlayıcı olabilir.
Hatha Yoga mı Vinyasa Yoga mı?
Hatha yoga ile vinyasa yoga iki önemli zeminde birbirinden ayrılır. Bu da hangisini seçmeniz gerektiği konusunda size bir fikir verir. İki disiplin arasındaki farklar şöyledir:
- Hız: Hatha yoga ile vinyasa yoga arasındaki temel fark, uygulama hızıdır. Vinyasa akışı, hatha’ya kıyasla daha hareketli ve hızlı uygulandığı için daha fazla nefes kontrolü gerektirir.
- Esneklik: Hatha yoga yavaş yapıldığı ve duruşlar uzun süre uygulandığı için daha fazla esneklik sağlar. Vinyasa dinamik yapısı ile daha çok bir kardiyo egzersizini andırır.
Bu çerçeveden baktığımızda eğer yogayı kilo kontrolü ya da yağ yakımı ile ilişkilendirerek hayatınıza dahil etmek istiyorsanız, sizin için en iyi tercih vinyasa yoga olacaktır. Kesintisiz akışı sayesinde daha fazla nefes alıp vermenizi sağlayacak ve böylece kardiyosküler sisteminizi çalıştırarak metabolizmanızı hızlandıracak olan vinyasa, doğrudan yağ yakımına da katkıda bulunacaktır. Ancak vinyasa yoga temposu yüksek bir tür olduğu için başlangıç seviyesindekiler için pek uygun değildir. Öncesinde kısa bir hatha yoga geçmişine sahip olmak daha güvenli bir deneyim sağlayacaktır.
Öte yandan eğer yogayı vücudunuzu rahatlatmak, eklemlerinizi açmak ve esnekliğinizi artırmak için yapmak istiyorsanız, hatha yogayı tercih etmelisiniz. Esnekliğin yanı sıra vücudun dengesini de geliştiren hatha akışı, özellikle hem fiziksel hem de ruhsal stresi azaltmak için birebirdir. Aynı zamanda vinyasa gibi bir tecrübe gerektirmez; her seviyedeki yogi hatha yoga yapabilir.
