Yazar: Elif Şahin
Diyet kelimesi günümüzde en korkulan kelimeler arasında yer alıyor. Diyet yemekleri dediğimizde sanki arkasından yasaklar listesi, kibrit kutusu kadar peynir, üç beyaza hayır gibi söylemler geliverecekmiş gibi bir izlenim uyanıyor.
“Diyet” kelimesi anlam olarak kullanılanın aksine beslenme düzeni demektir. Kişinin kendine en uygun beslenme planıdır, yaşamına ne kadar adapte edebildiğidir, gerisi zaten beyhude bir çabadır.
Diyet Değil Yaşam Tarzı!
Diyet menüsü diyet uzmanınız tarafından sizin sağlık verilerinize, yaşam koşullarınıza, sevdiğiniz yiyeceklere ve en önemlisi uygulayabilirliğinize göre hazırlanmalıdır. Diyet tarifleri vücudumuzun ihtiyaç duyduğu çok çeşitli besinleri alabilmemiz için çeşitli gıdalar içermelidir. Kişiler ilk baştaki hedeflerini çok yüksek tutarak bir hevesle başlamakta daha sonra motivasyonları azaldıkça beslenme düzenlerine küçük kara delikler açılmaktadır. Örneğin diyet akşam yemeği hazırlamak yeterli gelmekte daha sonra ise kişi tamamen vazgeçebilmektedir.
Sağlıklı Beslenme Nedir?
Sağlıklı bir beslenme planında, yiyecek ve içeceklerden enerji dengesini sağlamak için bize doğru miktarda enerji (kalori) sağlamalıdır. Enerji dengesi, diyetten alınan kalorilerin vücut tarafından kullanılan kalorilere eşit olması anlamına gelir. Yürüme ve hareket etme gibi günlük görevleri yerine getirmek için bu kalorilere ihtiyacınız var, aynı zamanda vücudun tüm fonksiyonları için de(düşünemeyeceğimiz kadar çok sayıda fonksiyonlar için) buna gereksinim duyarsınız. Nefes alma, kanın vücuda pompalanması, düşünme ve buna benzer birçok reaksiyon için de kalori gerekmektedir.
Bu nedenle, yiyecek ve içecekler günlük yaşamlarımızda kullanmamız gereken kalorileri sağlar, ancak belli bir süre boyunca ihtiyaç duyduğunuzdan daha fazla kalori alımı ne yazık ki kilo alımına neden olur. Bunun nedeni, kullanmadığımız kalorilerin sadece yağ olarak depolanmasıdır.
İngiltere’deki yetişkinlerin % 50’den fazlası aşırı kilolu veya obezdir. Ayrıca 4-5 yaş arası 3 çocuktan 1’inde ve 10-11 yaş arası 5 çocuktan 1’inde aşırı kilo veya obezite tespit edilmiştir. İngiltere ve tüm dünya da çocuk obezitesi konusunda büyük bir endişe bulunmaktadır. Çocukken fazla kilolu olmak, tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve yetişkinlikte bazı kanserlerin gelişmesi riskini artırır. Bu nedenle, ideal kiloyu korumak sağlık için çok önemlidir.
Yiyecek ve içeceklerden ne kadar enerji almanız gerektiği, ne kadar aktif olduğunuz gibi birçok farklı faktöre bağlıdır. İhtiyacınız kadar kalori almak, sağlıklı bir kilonun korunmasına yardımcı olacaktır. Ancak, seçtiğiniz yiyeceklerin ve içeceklerin doğru olması sağlıklı kalmak için yeterli değildir. Aynı zamanda bu besin öğeleri yeterli ve dengeli miktarlarda alınmalıdır.
Diyet Listesi Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşağıdaki faktörlere dikkat edilerek dengeli ve sağlıklı diyet listeleri hazırlanmalı şok diyet yerine tüm ömür boyu uygulanabilecek olmasına dikkat edilmelidir. Diyetler mevsimlere göre değil aşağıdaki faktörlere göre değişmelidir (1).
- Kişinin metabolizma hızı,
- Yaşam tarzı,
- Evde yemek yapıp yapamadığı,
- Spor yapma sıklığı,
- Su içme alışkanlığı,
- Herhangi bir ilaç kullanıyor mu? Kullanılıyorsa adları ve miktarları
- Herhangi bir sağlık problemi olup olmaması,
- Daha önce diyet programı uygulamış olup olmaması
- Daha önce diyet yaptıysa kaç kg verdiği ve neden bıraktığı
- Kilo vermeyi veya almayı neden istediği
- Hedef kilo
- Şeker tüketimi
- Asitli içecek tüketimi
- Detaylı bir kan değerleri analizi
- Aile geçmişi
- Günlük hayattaki aktif hareketi
- Demografik durumu
- Sigara kullanımı
- Alkol kullanımı
- 1 gün içerisinde ortalama olarak neler yediği
- 1 gün içerisinde ne kadar hareket ettiği önem taşımaktadır.
Sağlıkla ve dengede kalın.
