Probiyotik ve Prebiyotik Arasındaki Fark Nedir?

Yazan Damla Şahin

Prebiyotikler ve probiyotikler sağlığımız için oldukça önemlidir. Her ikisinin de vücudumuzdaki rolü farklıdır. Probiyotikler, vücut için yararlı olan bakterilerken, prebiyotikler bu bakteriler için besin görevi görürler. Prebiyotikler ve probiyotikler bakteri ve diğer mikroorganizmaların sağlıklı bir koloni oluşturmasını sağlayarak bağırsak sağlığını olumlu yönde etkilemektedir.

Probiyotik Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına göre probiyotikler, yeterli miktarda tüketildiğinde insan sağlığı ve fizyolojisi üzerinde olumlu etki yapan canlı mikroorganizmalardır.

Probiyotik Faydaları Nelerdir?

Probiyotik bakterilerin insan sağlığı ve beslenmesi açısından oldukça önemli olduğu bilinmektedir. Özellikle gastrointestinal sistem hastalıklarında yararlı etkisinin daha fazla olduğu görülmektedir. Laktoz sindirimine katkısında, ishal veya kabızlık tedavilerinde probiyotiklere daha sık ihtiyaç duyulmaktadır.

Probiyotikler gastrointestinal enfeksiyonların önlenmesi ve tedavisi amacı ile insanın normal bağırsak florasının tekrar oluşturulması için önemlidir. 2017 yılında yapılan Cochrane çalışmasında, antibiyotik kullanırken probiyotik almanın antibiyotikle ilişkili ishal riskini yüzde 60 oranında azalttığı bulunmuştur.

Probiyotiklerin depresyon semptomlarını azaltacağı ve zihinsel sağlık bozukluklarını iyileştireceği düşünülse de uzmanlar bunu doğrulamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu belirtmektedir. Probiyotiklerin beyin sağlığımızı olumlu etkilemesi mümkündür, çünkü bağırsak ve beyin sağlığı arasında da bir bağlantı vardır.

Bunun yarı sıra probiyotikler belirli alerjilerin ve egzamanın etkilerini azaltabilir, ülseratif kolit, IBS ve nekrotizan enterokolit gibi bağırsak hastalıklarının semptomlarını azaltmaya r ve bağışıklık sisteminizi güçlendirmenize yardımcı olabilmektedir.

Probiyotiklerin Yan Etkileri Nelerdir?

Probiyotiklerin yan etkileri şişkinlik veya karın ağrısı şeklinde görülebilir. Bu etkisi bakteri açısından zengin olmasında kaynaklanmaktadır. Gaz, şişkinlik veya karın ağrısı gibi şikayetler görüldüğünde probiyotik kullanımı birden bırakılmamalıdır. Şikayetlerin devamı halinde mutlaka hekime danışılmalı ve bilinçsizce probiyotik takviye kullanılmamalıdır.

Probiyotik İçeren Besinler Nelerdir?

En çok bilinen probiyotik özellik gösteren besinlerin başında yoğurt gelirken, fermente edilmiş besinlerde faydalı bakteriler yani probiyotikler doğal olarak bulunur. Lahana Turşusu, kombucha çayı, kefir ve pastörize edilmemiş bazı turşular probiyotik içeren besin seçenekleridir.

Prebiyotik Nedir?

Bağırsaktaki bazı tür mikroorganizmaların çoğalmasını sağlayan ve/veya aktivitesini uyaran, sindirilemeyen liflerdir. Bu özel lifler insanlar tarafından sindirilmese de bağırsaklarınızdaki bakteriler bu lifleri sindirebilir. Prebiyotiklerin bağırsak bakterileri tarafından sindirilmesi sonucunda butirat adı verilen kısa zincirli yağ asitlerinin üretilir. Butirat bağırsaklarda anti-inflamatuar etkiler gösteren bir yağ asidi olduğu için sağlığımızı olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca gen ekspresyonunu etkileyerek, kanserli hücrelerin büyümesini engelleyebilmektedir.

Prebiyotik Besinler Nelerdir?

Birçok besinin doğal olarak prebiyotik içermektedir. Prebiyotikler özellikle sebzelerde, meyvelerde, tam tahıllarda ve baklagillerde bulunur. Lif içeriği yüksek prebiyotik besinlere diyetinizde mutlaka yer verin.

• Kuşkonmaz
• Sarımsak
• Soğan
• Pırasa
• Kurubaklagiller
• Yulaf
• Armut
• Enginar
• Muz
• Berry Grubu Meyveler

En İyi Probiyotik Takviyeler

Probiyotik takviyeleri faydalı bakteriler içeren kapsüller, haplar veya damla formunda bulunmaktadır. Probiyotik takviyeleri oldukça popülerdir. Unutulmamalıdır ki her probiyotik takviye aynı içeriğe ve dolayısıyla vücudumuzda aynı etkiye sahip değildir. Probiyotik takviye içinde bulunan bakteri türü, sayısı ve çeşitliliği gibi faktörler oldukça önemlidir. Bazı probiyotikler kalın bağırsağınıza kadar dayanıklı kapsül formunda tasarlanırken, bazıları mide asidine dayanamayıp kalın bağırsağa kadar ulaşamayacaktır. Bazı bireylerde ise probiyotik takviyeler yan etkilere neden olabilir. Özel bir sağlık probleminizin var olması dahilinde, probiyotik takviye kullanmadan mutlaka hekime danışmalısınız.

Sonuç ve Öneriler

Prebiyotikler ve probiyotiklerin dengeli miktarlarda bulunduğu bir diyet ile beslenmek, sağlığımızı korumak için oldukça önemlidir. Çeşitli gıdalardan veya takviyelerden probiyotik ve prebiyotik alabilirsiniz. Probiyotiklerin bazı sağlık alanlarında kesin bir olumlu etkisinin olduğunu söylemek için daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.