Varsayım: Prof. Dr. Canan Karatay, sporla ilgilenen birçok kişiyi tedirgin eden bir açıklamada bulundu: “Vücut yapanlara ve yaptıranlara söylüyorum. En tehlikelisi protein tozlarıdır. En tehlikelisi sporculara ‘adale yapacağım’ diye verilen protein tozlarıdır. Trans yağ doludur. Bundan tamamen uzaklaşmak lazım. Hatta ithalini bile yasaklamak lazım.”
Bilimsel gerçek: Karatay’ın bu görüşünün doğru ve gerçek olmadığını gösterir pek çok bilimsel bilgi var. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki FDA ve Avrupa Birliği’nden gelen tüm ürünlerde trans yağı miktarı etikette belirtilmek zorundadır. Ayrıca protein ve trans yağı birbirinden bağımsız iki üründür. Dolayısıyla protein tozu içerisinde trans yağı bulunmaz.
Bütçenizi sarsmadan satın alabileceğiniz protein tozu seçenekleri için “En Uygun Fiyatlı 5 Protein Tozu” makalemize mutlaka göz atın!
Gelin, şimdi bu varsayımın gerçeği yansıtmadığını gösteren bilimsel kaynaklı bilgilere tek tek bakalım!
Yağ ve Trans Yağ Nedir?
Yağlar iki gruba ayrılır: doymuş ve doymamış yağ asitleri. Trans yağı doymamış yağ asitlerinin hidrojenle işlemden geçirilmesi sonucu oluşur. Trans yağlar vücudun ihtiyacı olmayan bir üründür. Bunun sebebi ise vücutta bulunmasının kroner kalp hastalıkları ve diyabet ile ilgili önemli rahatsızlıklara yol açabiliyor olmasıdır.
Trans yağların özellikle ülkemizde domuz ürünü olduğuna dair bir algı oluşmuştur ki bunu düzeltmemiz gerekiyor. Trans yağı domuz ürünlerinden üretilebileceği gibi aklınıza gelen bütün bitkisel ve hayvansal yağ kaynaklarından üretilebilmektedir. Yani trans yağ demek üründe kesinlikle domuz ve domuz katkısı bulunuyor demek değildir.
Doymamış yağların hidrojenle işleme tutulması ile oluşan trans yağı, 1950lerde paketlenmiş ürünlerin artması ile birlikte hayatımıza iyice yerleşmiş. Aslında trans yağı çok az miktarda olmak üzere doğada da mevcut. Burada doğada bulunan trans yağı ile endüstriyel üretim sonucu oluşan trans yağı arasındaki farkı belirtelim: doğadaki trans yağının HDL (iyi huylu kolesterol) ve LDL (kötü huylu kolesterol) ’yi aynı anda yükselttiği görülürken endüstriyel trans yağların yalnızca LDL’yi yükselttiği görülmüş.
Bir de yüksek sıcaklıkta sürekli ısıtılan bitkisel yağlar da trans yağına dönüşmektedir ki, burada aklınıza kızartmalar gelecektir…
Trans Yağ Nerelerde Bulunur?
Trans yağının 1900lerin başlarında kimyasal keşfi sürerken 1950lere geldiğimizde margarin vb ürünler olarak hayatımıza katıldığını görüyoruz. Trans yağı, bir anda paketli ürünlerde ve fast foodlarda kullanılmaya başlanması, kızartmalara eklenmesi, patlamış mısırda bulunması derken büyük bir hızla günlük hayatta egemenlik kuruyor. 2000lerin başlarında ise tüm zararlarının kabulü ile ülkeler peş peşe trans yağı kullanımı ile ilgili kanunlar çıkarmaya başlıyor. Türkiye dahil birçok ülkede trans yağı kullanımı belli miktarların dışına çıkamıyor, kullanımı dahilinde ürün paketinde belirtilmesi zorunlu kılınıyor. FDA ve Avrupa Birliği’nden gelen tüm ürünlerde etiket zorunluluğu mevcuttur ve eğer ürün trans yağı içeriyorsa bunun etikette belirtilmesi de zorunludur. Bir ürünün içerisinde trans yağı olup olmadığının kontrolünü üzerinde bulunan etiketlerde görebilirsiniz.
Proteinin İçerisinde Trans Yağı Bulunur mu?
3 temel makro besinden biri olan protein, amino asitlerin bir araya gelmesi ile oluşan organik bileşiklerdir. Protein sentezi vücudunuzda yapıldığı gibi protein içeren bitki ve hayvansal ürünlerden de direkt olarak alınabilir. Vücudumuz için elzem olan diğer iki makro besin ise karbonhidrat ve yağdır. Yapıları gereği bu 3 besin birbirlerinden farklıdır. Proteinin içerisinde yağ bulunmaz. Bir yağ çeşidi olan trans yağı da proteinde bulunmaz.
En iyi protein tozlarının hangileri olduğunu öğrenmek için “Gözü Kapalı Alabileceğiniz Piyasadaki En iyi 6 Protein Tozu” yazımıza kesinlikle göz atın
Amerika’dan gelen ürünlerde etiket zorunluluğu ve 2017’den beri trans yağı içerik yasağı:
https://www.fda.gov/Food/IngredientsPackagingLabeling/FoodAdditivesIngredients/ucm449162.htm
Avrupa’dan trans yağı kullanımı ile ilgili gereklilikler:
http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2016/577966/EPRS_BRI(2016)577966_EN.pdf
https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/safety/docs/fs_labelling-nutrition_trans-fats-report_en.pdf