Ergojenik etkisi olan doğal besinler çok fazladır. Her geçen sene yeni bilimsel çalışmalar ışığında, etkili olduğunu öğrendiğimiz yeni gıdalarla tanışıyoruz. En basit örnekle, insanlık tarihi boyunca her zaman menümüzde olan bal, bir ergojenik destek olabilir. Yapılan araştırmalarda içecek veya yiyecek olarak kullanıldığında balın, diğer yapay ergojenik destek ürünleri kadar etkili olduğu saptanmış. Bu çok uzun ve özenle incelenmesi gereken bir konu olduğundan aşağıda bir örnek vererek bu başlığı tamamlayacağım.
Henüz bir ay önce yayınlanmış bir çalışma, bir kez daha siyah çikolata tüketerek bile performans geliştirilebileceğini gösterdi. 2 hafta boyunca düzenli olarak günde 40 gr siyah çikolata tüketen sporcularda VO2max (maksimum oksiyen tüketimi) seviyesinin yükseldiğini ve kısa süreli orta şiddetteki egzersizde performansın geliştiği tespit edildi.
Ergojenik Desteğin Etkisi Nasıl Ölçülür?
Ergojenik desteklerden kabaca bahsettim ve bu konu ile ilgili makalelerin incelenmesi gerektiğini önerdim. Fakat bilinmesi gereken bir diğer konu bu makalelere göz atarken dikkat edilmesi gerekenlerdir. Gerçekten kayda değer bir performans gelişimini tespit edebilmek için hassas testler ve besin takviyesi protokolleri uygulanmalıdır. Bu yurt dışında sıkı ve ciddi bir işlem olduğundan bilimsel çalışmaların güvenilirliği çok yüksektir. Bunun ülkemizde giderek daha çok ciddiye alındığını biliyorum. Birçok şeyi hızlı ve pratik yapmayı seven yapımız aslında bu gibi sabır gerektiren konularda bize hatalar yaptırabiliyor. Birçok öğrenciden duyduğum “x besin desteğini sporcularda denemek istiyorum” cümlesinden sonra görüyorum ki aslında ne o maddenin kullanımı ile ilgili protokollere hakimler, ne de en önemli nokta olan test etme aşamasında uygulanan zorlu test süreçlerini biliyorlar. Bu yazı ile aslında bu konuların keyifli göründüğü kadar zor ve uzun bir süreç olduğuna vurgu yapmak istedim.
Makale okurken dikkat edilmesi gereken birkaç nokta:
- Çalışmanın kimin tarafından yapıldığına dikkat edilmeli. Bu konuya hakim uzmanlar mı? Daha önce bu konu ile ilgili çalışmaları olmuş mu?
- Sadece sonuç kısmındaki bilgilere bakıp tavsiye olarak uygulamaya geçilmemeli. Detayları okuyup anlamak çok önemli.
- Profesyonellere mi, yoksa amatörlere mi uygulandığına bakılmalı.
- Çalışmanın sponsoru var mı? Sponsor kim? Bu işten kar eden bir firma mı? Bu gibi soruların yanıtlarına aranmalı.
- Testlerdeki koşullar ile gerçek müsabakadaki sonuçlar farklı olabilir. Bu durum göz önünde bulundurulmalı.
- Uygulanan performans testi protokolü geçerliliği (Validity) var mı? Eğer yoksa o sonuca fazla güvenilmemeli.
Ülkemizdeki Takviyeler Güvenli
Unutmayın, elit sporcularda performansı artırmak çok daha zordur. Evet, %1’lik bir performans gelişmesi bile bir sporcuya olimpiyat madalyası kazandırabilir. Bu sebeple küçük bir fark yaratmak için bile, sporcularda besin desteği kullanmak faydalı olabilir. Protein tozu, amino asit ya da kilo ve hacim bu besin takviyelerine birkaç örnek olabilir. Fakat öncelikle sporcunun tam olarak ne gibi bir desteğe ihtiyacı olduğu detaylı şekilde araştırılmalı ve tespit edilmelidir.
