Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, ağrıya neden olan ve oldukça yıpratıcı bir durumdur. Bel fıtığı ayrıca disk kayması olarak da adlandırılmaktadır. Bel fıtığı bazı durumlarda uzuvlarda ağrı, uyuşukluk ve halsizliğe neden olabilir. Bununla birlikte bazı insanlar, özellikle de disk herhangi bir sinirde baskı yapmadığında ağrı problemi yaşamaz.
Belirtiler normalde birkaç hafta sonra azalır veya tamamen ortadan kalkar. Ancak belirtiler devam ederse ya da kötüleşirse kişinin ameliyat olması gerekebilir. Bel fıtığı omurlarda oluşur. Herhangi bir ağrı çoğunlukla birkaç ay içinde geçer.
Bel Fıtığı Neden Olur?
Bel fıtığı ya da disk kayması, bir intervertebral diskin yumuşak iç kısmı dış katmandan dışarı çıktığında meydana gelir.
İnsan omurgası veya bel kemiği, vertebra adı verilen 26 kemikten oluşur. Her omurun arasında disk adı verilen yastık benzeri tamponlar bulunur. Bu diskler, omurları yerinde tutmaya yardımcı olur ve amortisör görevi görür.
Spinal disklerde yumuşak, jöle benzeri bir merkez ve daha sert bir dış kısım bulunur. Yumuşak iç kısımlardan bazıları, diskin duvarındaki bir çatlaktan dışarı kaydığında bel fıtığı ya da bel kayması oluşur (1).
Bu sorun en yaygın olarak bel bölgesinde görülür, ancak boynun omurunda da oluşabilir. Bu jel benzeri yapının sızarak, çevredeki sinirleri tahriş eden ve ciddi ağrıya neden olan kimyasalları saldığı düşünülmektedir.
Fıtığın oluştuğu disk ayrıca sinirlere baskı uygulayabilir ve kompresyon sırasında bel ağrısı olabilir. Diskin kaymasının nedeni, zaman içinde tekrarlanan hareketler sonucu genellikle kademeli aşınma ve aşırı kullanımdır.
Spinal diskler, yaşlandıkça içeriğindeki suyun bir kısmını kaybeder. Sıvıdaki bu azalma, diskleri daha az esnek ve bölünmeye daha yatkın hale getirir. Bir disk problemi başladığında kesin noktayı tespit etmek her zaman mümkün olmamakla birlikte, genellikle dizleri bükmeden ağır bir eşya kaldırırken meydana gelir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Bel fıtığı belirtileri söz konusu olduğunda bazı durumlarda, kişinin hiçbir semptomu olmayabilir. Semptomlar meydana gelirse, sıklıkla sinirler üzerindeki baskıdan kaynaklanırlar. Yaygın bel fıtığı semptomlarından bazıları şunlardır:
- Uyuşma ve karıncalanma: Sinirin etkin olduğu vücut bölgesinde ortaya çıkar.
- Zayıflık: Bu, sinirle bağlantılı kaslarda meydana gelme eğilimindedir ve yürürken tökezlemeye neden olabilir.
- Ağrı: Bu problem genellikle omurgada ortaya çıkar, kollara ve bacaklara yayılabilir.
Bel kayması alt sırttaysa, ağrı genellikle kalçaları, uylukları, baldırları ve muhtemelen ayakları etkiler. Buna genellikle siyatik denir, çünkü ağrı siyatik sinirin yolu boyunca ilerler. Eğer sorun boyunda görülürse, omuzlarda ve kollarda ağrı hissedilebilir. Ani hareketler veya hapşırmak, ağrıya neden olabilir.
Bel Fıtığı Komplikasyonları
Bel kısmında, omurilik Cauda Equina veya at kuyruğu adı verilen bir grup bireysel sinire ayrılır. Nadir de olsa bazı durumlarda, kayan disk bu sinir grubunu sıkıştırabilir. Bu durum da kalıcı zayıflığa, felce, bağırsak ve mesane kontrolünün kaybına ve cinsel işlev bozukluğuna neden olabilir (2).
Böyle bir durumda acil cerrahi yani bel fıtığı ameliyatı tek seçenektir. Ayrca aşağıdaki durumlarda da tıbbi yardım almanız gerekmektedir:
- Herhangi bir mesane veya bağırsak fonksiyon bozukluğu varsa,
- Zayıflık ilerler ve normal aktiviteleri önlerse,
- İç uyluklarda, bacaklarda ve rektumda uyuşukluk varsa.
Bel Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorlar genellikle bel fıtığını fiziki muayene ile teşhis edebilir. Bu durumda kontrol ettikleri durumlardan bazıları şunlardır:
- Refleksler
- Arka kısımda hassas bölgelerinin olması
- Kas gücü
- Hareket alanı
- Yürüme kabiliyeti
- Dokunmaya duyarlılık
Çekilecek olan bir röntgen, benzer semptomları olan diğer koşulları elemeye yardımcı olabilir. Diğer görüntüleme türleri, kayan diskin konumu ile ilgili daha fazla ayrıntı sunabilir.
Örneğin:
- MR veya BT görüntüleri: Bunlar, diskin konumunu ve etkilenen sinirleri kesin olarak belirleyebilir.
- Diskogram: Bu, tek tek disklerdeki çatlakların belirlenmesine yardımcı olmak için bir veya daha fazla diskin yumuşak merkezine boya enjekte edilmesini içerir.
- Miyelogram: Bu yöntem, spinal sıvının içine boya enjekte etme ve ardından bir röntgen görüntüsü alma işlemidir. Bir diskogram, fıtıklaşmış diskin omurilik ve sinirler üzerinde herhangi bir baskı uygulayıp uygulamadığını gösterebilir.